Het voorliggende participatiereglement pretendeert een kader te scheppen voor burgerinspraak, maar wie het aandachtig leest, stelt vooral vast wat het níet doet.
In de commissie werd letterlijk gezegd dat dit reglement er is “omdat het moet”. En dat is nu precies het probleem. Participatie wordt hier gereduceerd tot een administratieve verplichting, geen democratische ambitie. Wij willen als progressieve fractie dat het meer is dan papier — dat het effectief bijdraagt aan gedragen beleid en een stad waar mensen zich écht gehoord weten.
Laat me concreet zijn.
Wie een voorstel wil agenderen op de gemeenteraad, moet 1% van de bevolking ouder dan 16 achter zich krijgen — dat zijn in Deinze ruim 300 handtekeningen. Waarom? Omdat het zo in dit reglement staat. Niet omdat het in de Grondwet staat. Integendeel, artikel 28 van de Grondwet geeft élke burger het recht om een verzoekschrift in te dienen. Individueel.
Dit participatiereglement legt eigen drempels, en sluit zo — bewust of onbewust — heel wat inwoners uit. Wie digitaal vaardig is, tijd heeft, toegang tot netwerken, die geraakt er misschien nog door. Maar voor jongeren, nieuwkomers, werkende ouders, kwetsbare groepen? Zij blijven achter.
Een recht is geen recht als je er eerst een halve petitie voor moet voeren.
Daarom zeggen wij: schaf die drempel af.
Zo wordt de raad van iedereen. Niet enkel van wie kan mobiliseren, netwerken en lobbyen.
Want zelfs als een burger wél een voorstel indient, mét handtekeningen: dan nog beslist de voorzitter van de gemeenteraad of het ontvankelijk is. Zonder openbare toets. Geen automatische publicatie. Geen motiveringsplicht. Geen garantie dat het besproken wordt.
Wat is dat anders dan een filter op de stem van de burger?
Wij vragen dus simpelweg:
- Maak plaats voor een systeem zoals wij dat in ons programma voorstellen: Een burgerkwartier in de gemeenteraad waarin elke maand een voorstel van een burger wordt toegelicht – zonder voorwaarden
- Publiceer alle ontvankelijke verzoekschriften — met standpunt van het bestuur — op de website én in de raad.
- Voer een jaarlijkse participatiebarometer in, met verbeteracties. Want slechts 24% van de inwoners vindt dat ze voldoende geconsulteerd worden. Dat betekent: 76% voelt zich niet gehoord.
Het burgerpanel — de ‘Deinse Denkers’ — is op zich een waardevol instrument. Maar nergens lezen we hoe lang hun mandaat duurt, hoe ze worden opgevolgd, en of hun adviezen ook iets veranderen. Willen we dat dit panel niet eindigt als een alibi voor participatie, dan moet ook hier transparantie gegarandeerd zijn.
Het reglement bevestigt het bestaan van adviesraden, maar zwijgt over hun slagkracht. Ook daar zien wij dat liever anders, zoals bijvoorbeeld door een verplichte opvolging van ieder advies van een adviesraad en een structurele bevraging van adviesraden bij elke meerjarenplanning.
Echte participatie vraagt lef. Het vraagt ruimte geven aan kritiek. Vertrouwen in de burger. De politiek moet zich wat vaker op ongemakkelijk terrein durven begeven. Dat is geen zwakte. Dat is maturiteit.
De burger is geen toeschouwer in zijn stad. Hij is een mede-eigenaar van het beleid. Laat ons daar dan ook naar handelen.
Participatie mag geen formuliertje op de website zijn. Het moet een cultuur worden. Geen sluitstuk, maar vertrekpunt van elk beleid.
